این کتاب درباره تقریب مذاهب اسلامی و وحدت مسلمانان است که به همت استاد خسروشاهی، محقق و چهره برجسته تقریبی معاصر، گردآوری و تنظیم شده است که به رغم فشردگی، گامی است در راستای احیای این طرح راهبردی و هر مقاله آن، اصلی بنیادی در عرصه تحکیم و تقویت تقریب و بالا بردن میزان وحدتِ بخش‌های گوناگون مسلمانان با یکدیگر است. کتاب “سرگذشت تقریب” از یک پیشگفتار مفصل از استاد خسروشاهی درباره تقریب و بنیان گذار آن و شش بخش و پیوست هایی مستند، و خواندنی تشکیل شده است. معنای تقریب، ساز و کار تقریب، اهمیت تقریب، تاریخچه تقریب، زندگی نامه آیت الله قمی، علمای الازهر و نهضت تقریب و سجایای اخلاقی علامه قمی مهم ترین موضوعاتی هستند که در پیشگفتار مفصل کتاب طرح شده است.
بخش اول کتاب مقاله‌های هدفمند آیت الله قمی در مجله”رساله الاسلام” (چاپ دارالتقریب در قاهره) است که در سه قسمت “دین و دنیا: رابطه علم و ایمان”، “حکایت تقریب، تولد و شکل گیری” و “فرهنگ تقریب: دیدگاه ها و تجربه ها” تنظیم شده و هر یک شامل چندین یادداشت و مقاله جداگانه است.
بخش دوم کتاب که “میراث و تقریب، اصالت و تجدد” نام دارد به گرفتاری تجددگرایان برای میراث اسلامی می پردازد. “برنامه های تقریب؛ گفتمان عقلی نه احساسی”، بخش سوم کتاب را تشکیل می دهد.
مقدمه های علامه قمی بر چاپ کتاب‌های مجمع البیان لعلوم القرآن، المختصرالنافع فی فقه الاسلامیه و شرح اللمعه الدمشقیه فی فقه الامامیه که هر سه از میراث های برجسته تفسیری و فقهی شیعه هستند و از سوی دارالتقریب در قاهره منتشر شده اند. مباحث بخش چهارم می باشند. نامه‌های سرگشاده علامه قمی به وزیر اوقاف و امور الازهر و به جهان اسلام و مصاحبه‌های مطبوعاتی آیت الله قمی با مجله “روز الیوسف” و روزنامه های” الاهرام”، “الاخبار ” مصر و همچنین پیوست‌های متعدد در زمینه تقریب مذاهب اسلامی، از مندرجات سایر بخش‌های کتاب است.
این کتاب به رغم فشردگی گامی است به پیش در راستای احیای این طرح راهبردی و هر مقاله یا واژه ای در آن، اصلی بنیادی در عرصه تحکیم و تقویت تقریب و بالا بردن میزان وحدت بخش‌های گوناگون مسلمانان با یکدیگر است. دراین کتاب، علاوه بر تبیین اندیشه‌های تقریبی و ضرورت بسط آنها در میان امت واحدی ـ که دارای فرهنگ واحد است ـ سرگذشت تقریب و هدف از تأسیس دارالتقریب نیز روشن می شود. یادآور می گردد این کتاب نخست به زبان عربی تحت عنوان “قصه التقریب” از سوی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی منتشر شده که هم اکنون به همت محمد مقدس ترجمه فارسی آن در اختیار علاقمندان قرار دارد.
