در دهه های اخیر و در ادبیات دینی و سیاسی بارها و بارها کلمات وحدت ، همدلی ، تقریب و همچنین تفرقه و اختلاف را شنیده و به شکلی به عملیاتی نمودن مفاهیم ارزشمند همگرایی و پرهیز از واگرایی سفارشات موکدی شده ایم.
بحث تشکیل امت واحده که از نتایج زیبای وحدت است مورد تاکید و سفارش قرآن کریم بوده و در “نه آیه” از این کتاب وحدت آفرین به صراحت از امت واحده یاد شده است.از جمله آیه ۹۲ سوره انبیاء که می فرماید: ” ان هذا امتکم واحدة ، انا ربکم فاعبدون” (این امت شماست که امتی یگانه است و من پروردگار شما هستم پس مرا بپرستید) و در آیه ی بعدی آمده است : ” و تقطعوا امرهم بینهم کل الینا راجعون ” (ولی آنان در کار خود اختلاف پیدا کردند و همگی شان به سوی ما باز می گردند) .
کلمه “امت” به معنای هر گروه و جمعیتی است که جهت مشترکی ، آنها را به هم پیوند دهد : اشتراک دردین و آیین ، زمان و عصر واحد یا مکان معین ، خواه این وحدت ، اختیاری بوده باشد و یا بدون اختیار. [۱ ]
در تفاسیر مختلف مربوط به آیه مذکورهم اشاره گردیده است که برنامه و هدف تمامی انبیاء ، یکی و از یک مبداء سرچشمه می گیرد و همه آنها در خط توحید و مبارزه با شرک و دعوت مردم جهان به یگانگی و حق و عدالت بوده و همه به سوی خالق عالم حرکت می کنند.
با وجود مشترکات فراوان مسلمانان همچون خدای یگانه ، قبله واحد ، کتاب آسمانی واحد ، رسول و پیامبر واحد ، متاسفانه این وجوه مشترک دربین آنان نادیده گرفته شده ودشمنان ازاختلافات اندک و بعضاً سلیقه ای ملتهای مسلمان ، بهره برداری زیادی نموده اند.
با نگاهی اجمالی به نزاعها ، درگیری ها ،جنگها و اختلافات دههای اخیر بوضوح روشن می گردد که بیشتر این آسیب ها در مناطق و کشورهای مسلمان نشین صورت می گیرد و هدف، تنها ایجاد شکاف و فاصله بین امت اسلامی است. مخالفین عدالت و آزادی ، قدرت پرشکوه اسلام درعصر ظهور پیامبر(ص)،سقوط جاهلیت و حکومت مطلق بر جزیره العرب و بسیاری از کشورها ، و توان بی وصف قدرت حق و حقیقت را بر دلها و جانها دیده اند. در عصر کنونی دشمنان دین به خوبی درک کرده اند که تشکیل و ایجاد امت واحده یعنی : درهم پیچیده شدن طومار باطل آنان و ظهور و بروز قدرت واقعی حقیقت.
حال در این برهه ی حساس از زمان که استراتژی دشمنان ، روشن و واضح است وظیفه مسلمانان بویِژه نخبگان چه می تواند باشد؟
در پاسخ می توان کلام اندیشمندان را متذکر شد که:بر تک تک مسلمانان در سایر نقاط جهان فرض است که با اندیشیدن ، درست فهمیدن و تحلیل دقیق برنامه های دشمنان و تقویت بصیرت در میدان واقعی جهاد حضور داشته باشند.والّذین جاهدوا فینا لنهدینّهم سبلنا[۲] چه جهاد در راه عقیده باشد و چه در راه عمل. که این حضور و این بصیرت مصداق جهاد در عقیده است.
امروز امت اسلامی باید ضمن تاکید بر اشتراکات بسیار مهم و کلیدی ، اتحاد و همبستگی را در یک سطح وسیعتر، پایدارتر ، محکمتر و ماندگارتر دنبال نماید که این مهم محقق نخواهد شد مگر با نگاه مبنایی تر، صادقانه تر و اعتقادی تر.
پس باید اندیشه و نگاهمان به وحدت بصورت حقیقی و بنیادی باشد تا از این مقدمه گذر و به امت واحده دست یابیم .
به امید چنین روزی که تمامی انسانهای حق جو و عدالت طلب در سایه ی امت واحده ، راه سعادت و کمال را طی نمایند.
۱- کتاب مفردات راغب
۲- سوره مبارکه عنکبوت آیه ۶۹: و كسانى كه در اقامه دين ما مجاهده مى كنند ما به سوى راه هاى خود هدايتشان مى كنيم و خدا همواره با نيكوكاران است.
مهدی مهری
