یکی از نتایج مهم حج، تجلی وحدت اسلامی است که متاسفانه حادثه منا که واقعه ای بس دردناک بود و تمام امت اسلامی را داغدار کرد این نتیجه و ماحصل مهم حج ابراهیمی رامورد تهدید قرار داد
و بستری جهت فتنه افروزی دشمنان اسلام مهیا کرده است. و می توان گفت این حادثه و بالاخص سوء مدیریت های متعددی که از سوی دولت سعودی به عنوان میزبان، بعد از این حادثه رخ داد خود میتواند دلیل محکمی بر تلاش ایشان بر خدشه دار کردن روح وحدت در مراسم حج امسال وبلکه در میان مسلمانان کشور های اسلامی قلمداد شود.تا شاید بدین وسیله بتواند جنایات خود در اقصا نقاط جهان اسلام را از توجه ها دور نگه دارد.
حجاج که با سعی هرچه تمام تر در صدد انجام مناسک و اعمال حج به دور از هر گونه تعصب و تشتی بودند -در حالی که این تعصبات امروز گریبان جهان اسلام را گرفته است – قربانی این بی توجهی مسئولین عربستانی البته در خوشبینانه ترین حالت شدند که البته این قربانیان با نثار جان خود هر چه با شکوه تر آرمان واقعی حج که همان وحدت میان مسلمانان است را بشکلی عملی و هماهنگ و با لباس احرام به خادمین غافل حرمین شریفین گوشزد نمودند.
البته این نکته نیز حائز اهمییت است که این فاجعه نباید عاملی در جهت ترویج اصطکاک و کشمکش های سیاسی میان دولت های اسلامی گردد که مورد خواست دشمنان اسلام خواهد بود. به عبارت دیگر وحدت تنها عامل شکست دشمن در شرایط کنونی است، چنین به نظر می رسد که کشاندن مشکلات پیش آمده در حج به عرصه کشمکش‌های سیاسی به شدت وحدت اسلامی را مورد تهدید قرار می دهد و به مصلحت امت‌های اسلامی نیست.
لکن از آنجا که مسئولیت فاجعه منا بر عهده دولت ریاض است آن را پذیرفته وباکمک کشورهای اسلامی و کارشناسان مدیریت بحران طرحی بریزد که امنیت و سلامت حج گذاران در سال های بعد تامین شود.
سید مهدی صالحی خوانساری
