بایسته‌های نوین پژوهشی مجمع تقریب مذاهب اسلامی

چهل و هشتمین نشست از نشست‌های علمی پژوهشگاه مطالعات تقریبی با حضور و ارائه حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدحسن زمانی، معاون محترم امور اجتماعی و سیاسی حوزه علمیه با موضوع «بایسته‌های نوین پژوهشی مجمع تقریب مذاهب اسلامی» در شنبه نهم مهرماه ۱۴۰۱ با حضور ریاست محترم و پژوهشگران ارجمند پژوهشگاه مطالعات تقریبی به‌صورت حضوری برگزار گردید و فعالان و علاقه‌مندان به مباحث تقریب و وحدت به‌صورت مجازی شاهد آن بودند.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر محمدحسن زمانی، معاون محترم امور اجتماعی و سیاسی حوزه علمیه در ابتدای ارائه خود ضرورت توزیع منشورات و محصولات پژوهشگاه را مورد عنایت قرار داده و گفتند که مجموعه آثار و کتب و نرم‌افزارها و سایت‌های مجمع تقریب گنج گران‌بهایی است که محصول زحمات محققین محترم پژوهشگاه است و محققین مجمع تقریب در تولید آثار توفیقات خوبی داشته‌اند؛ ولی در بازاریابی برای آثار و ترویج و نهادینه‌کردن افکار و آثار خود توفیق چندانی نداشته است، حتی بسیاری از فضلای حوزه قم هم از منشورات تقریب بی‌بهره‌اند و حتی از وجود پژوهشگاه مطالعات تقریبی در قم هم بی‌اطلاع هستند؛ لذا باید همان میزان وقت و هزینه که برای تولید محصولات انجام می‌شود برای بازاریابی و توزیع آثار هزینه شود.

ایشان با تذکر اهمیت اولویت‌گذاری در همه امور، بیان داشتند که در موضوعات پژوهشی هم باید اولویت‌گذاری و ضرورت‌یابی شود، موضوعات متناسب بسیار زیاد هستند؛ ولی باید اولویت‌ها را رعایت کرد و گروه‌های علمی متعدد پژوهشگاه هم باید این اولویت‌گذاری را انجام دهند و رعایت کنند. اگر اولویت‌ها رعایت شود آثار مکتوب مورد اقبال قرار خواهد گرفت؛ ولی متأسفانه چون این اولویت‌گذاری در موضوع پایان‌نامه‌های ارشد و دکتری دانشگاهی و سطح سه و چهار حوزه رعایت نمی‌شود، بسیاری از پایان‌نامه‌ها قابل چاپ نبوده و نیست و اگر اولویت‌ها رعایت شوند ممکن است  یک کتاب مورد اقبال زیادی واقع شود، مثلاً کتاب رساله نوین آیت‌الله بی‌آزار شیرازی ۱۵۰۰۰۰۰ نسخه چاپ شده است.

دکتر زمانی در بیان معیار اولویتی که در بیان خود بر آن تکیه دارند گفتند که معیار، مشاهده مباشر نیازهای مخاطبان شیعه و سنی در داخل و خارج کشور است و توضیح دادند که «بنده گفت‌و‌شنودهای بسیار زیادی با اهل علم و دیگر اقشار همه شهرهای دارای جمعیت تلفیقی داخل کشور و نیز حدود سی کشور مسلمان داشته‌ام».

ارائه‌کننده محترم اولویت‌های  پژوهشی گروه‌های علمی پژوهشگاه را این‌گونه برشمردند:

  1. علل پیدایش هر یک از مذاهب اسلامی و سیر پیدایش هرکدام از آنها (پیدایش چه زمانی؟ کجا؟ توسط چه کسی؟ چرا؟ چگونه؟ سیر تحول؟ مبانی؟ دوران فترت و اوج؟ انقسام؟)؛
  2. نقد دلایل متفاوت شیعیان در کیفیت تعامل با اهل‌سنت؛

 منطق دیدگاه هر یک از بزرگان مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد بیان دیدگاه‌های فقهای بزرگ و تحلیل و بررسی منطق و استدلال آنان زیرا برخی فقها  اهل‌سنت را «انفسنا» می‌دانند و برخی آنان را شایسته ملامت می‌دانند؛

  1. وحدت اسلامی و تقریب در قران کریم و احادیث و روایات و گزینش بهترین گزاره‌ها و تبدیل آنها به یک کتاب جامع؛
  2. نقد علمی نظرات و دیدگاه‌های مخالفان تقریب و وحدت؛

 (اکثر مخالفان تقریب دلایلی برای خود دارند و متهم به مزدور بودن نیستند) و تدوین کتاب جامعی که مجموعه دلایل تقریب ستیزان را جواب دهد؛

  1. وحدت و تقریب در سیره عملی حضرات معصومین؛

 (با این ملاحظه که فقط جنبه‌های ایجابی ذکر نشود و جنبه‌های سلبی هم مطرح شود)؛

  1. موانع کنونی وحدت و راه‌های برون‌رفت از هر یک از آنها؛
  2. آسیب‌شناسی مجمع تقریب در سه دهه گذشته؛
  3. تدوین قاعده وحدت در فقه (این قاعده قطعاً در مباحث نماز و روزه و حج تأثیرگذار خواهد بود)؛
  4. جمع‌آوری تجربیات موفق پیش‌گامان تقریب (رموز موفقیت این طلایه‌داران در یک جلد تدوین شود)؛
  5. بررسی احادیث تولی و تبری (ذکر همه روایات معتبر و تبیین قلمرو و مصادیق)
  6. راهکارهای تعامل با وهابیون و اهل‌سنت افراطی
  7. امکان‌سنجی وحدت و تقریب با وهابیون
  8. جایگاه والای اهل‌بیت علیهم‌السلام در بین اهل‌سنت (فضایل، اعلمیت، محبت، امامت، مصونیت و …)
  9. صحت اقتدا به مذهب مخالف در فقه فریقین
  10. ترجمه و تجدید چاپ تألیفات
  11. تعبد به مذهب شیعه
  12. نقش اهل‌سنت در عزای امام حسین علیه‌السلام
  13. رد وهابیت
  14. جمع‌آوری اشعار اهل‌سنت در مدح اهل‌بیت علیهم‌السلام