در این نوشتار که در دو جلد تهیه شده است، مبانی اصول فقه شیعه و اهل سنت برای اجتهاد و استنباط حکم شرعی مطرح شده و اصول مشترک و مورد قبول آنها و همچنین موارد اختلاف نظر فقها و اصولیین شیعه، امامیه و مذاهب فقهی اهل سنت تبیین گردیده است. نویسنده در جلد اول از این نوشتار نخست به بررسی اصول احتجاج و تعریف حجت شرعی در فقه می پردازد و منجزّیت و محذریت حجت را تبیین نموده است. سپس به تعریف اصول فقه پرداخته و هدف از اصول فقه و موضوع آن را بیان کرده است. در ادامه به بحث درباره حکم شرعی پرداخته و ضمن تعریف حکم تکلیفی و وضعی و اقسام آنها به روش شناسی تحقیق در علم اصول فقه اشاراتی می نماید. آنگاه به بررسی اصول فقه اهل سنت پرداخته و منابع و ادله فقهی آنان یعنی قرآن کریم، سنت نبوی، اجماع، دلیل عقلی و ادله حجیت هر یک از این منابع و ادله فقهی را از منظر فقهای اهل سنت بررسی کرده است. وی در همین رابطه به تعریف خاص فقهای اهل سنت از سنت نبوی اشاره نموده و استناد آنان به سنت صحابه پیامبر اسلام را ذکر می نماید. سپس به کیفیت حجیت دلیل عقلی به عنوان طریقی قطعی برای رسیدن احکام شرعی اشاره نموده و اقسام دلیل قطعی مانند خبر متواتر، خبر محفوف به قرائن قطعی، اجماع بنای عقلاء، سیره متشرعه و ارتکاز آن و طرق غیر قطعی برای رسیدن به حکم شرعی مانند خبر واحد و اختلاف نظر فقهای اهل سنت در حجیت آن و یا عدم حجیت آن وشرایط حجیت خبر واحد و ادله این فقها از قرآن، سنت، اجماع و دلیل عقلی، ادله حجیت اجماع از کتاب، سنت و عقل، ادله حجیت دلیل عقلی، ادله حجیت قیاس نزد فقها و اصولیین اهل سنت و ارکان قیاس از منظر آنان از مباحث پایانی جلد اول از این نوشتار است. در جلد دوم ابتدا به بحث در باره استحسان به عنوان یکی از ادله فقهی نزد اهل سنت و ادله حجیت آن پرداخته شده و کارکرد استحسان در مرحجات باب تزاحم، نسبت بین استحسان و عرف، استحسان و مصلحت و رابطه آن با برخی از حالات نفسانی ادله حجیت استحسان از منظر کتاب، سنت و اجماع از منظر اصولیین اهل سنت مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. سپس به بررسی حجیت مصالح مرسله پرداخته و استدلال فقهای اهل سنت به سنت و سیره صحابه در استفاده از مصالح مرسله، دلیل عقلی، استدلال آنان به حدیث لاضرر در حجیت مصالح مرسله را بیان می نماید. فتح ذرایع و سد ذرایع و مفهوم آن و ادله حجیت آن از قرآن، سنت و عقل نزد اصولیین اهل سنت، حجیت عرف، حجیت شرایع قبل از اسلام، حجیت مذهب وسیره صحابه، حجیت استصحاب، حجیت برائت شرعی و عقلی، حجیت احتیاط شرعی و عقلی، حجیت تخییر شرعی، حجیت احتیاط عقلی و شرعی و ادله حجیت آنها از منظر کتاب، سنت، عقل و اجماع و بررسی حجیت قرعه از مباحث پایانی جلد دوم از این نوشتار است. در خاتمه بحث نویسنده تعریفی از اجتهاد از لحاظ لغوی و اصطلاحی و اقسام آن یعنی اجتهاد عقلی واجتهاد شرعی ارائه کرده و تجزی در اجتهاد و امکان و وقوع آن را بررسی نموده است. مراتب مجتهدین، رابطه بین اجتهاد و انسداد و انفتاح، احکام و شرایط مجتهد، تخطئه و تصویب از منظر شیعه و اهل سنت، احکام تقلید، شرایط تقلید، اعتبار اعلمیت و عدالت در مجتهد از مباحث دیگر این نوشتار است.
