دکتر مژگان سرشار، تهران، مجمع جهاني تقريب مذاهب اسلامي ـ معاونت فرهنگي، چاپ اول، ۱۳۸۹، ۲۱۶ صفحه، رقعي.
کتب آسماني پيامبران، از آنجا که مخاطبشان انسان بوده، همواره در کانون توجه انسان قرار داشته اند و از جنبه‌هاي مختلف در آنها تحقيق و تفحّص شده است. در ميان کتب آسماني اديان الهي، قرآن کريم برتر و متمايزتر از همه است و در طول تاريخ اسلام، هم مسلمين و هم غيرمسلمين در آن به تفحّص و دقّت و تفکّر پرداخته و به کسب حقايق و معارف نائل شده اند و علوم و رشته‌هاي مختلفي از جمله علم حديث، علم رجال و علم تفسير بر پايه قرآن کريم و در منظومه علوم اسلامي پديد آمده اند.
در ميان پژوهش‌هاي غربيان درباره اسلام، دايرةالمعارف اسلام جايگاه مهمي داشته و در آن، مداخل متعدد و متنوعي از موضوعات دين اسلام جاي داده شده است. اين دايرةالمعارف نخستين بار در فاصله سال‌هاي ۱۹۱۳ تا ۱۹۳۹ ميلادي منتشر شد و بعدها در محتواي آن تجديد نظر شده و با ويرايش تازه اي عرضه گرديد.
به هر روي، از آنجا که اين دانشنامه را غربي‌ها نوشته اند و يا دست کم ديدگاه‌هاي غربي در آن غلبه داشته است، محققان جهان اسلام با مداخل آن برخوردي انتقادي نموده و در صدد بيان کژي‌ها و برداشت‌هاي نابجا و توصيفات ضعيف و تحليل‌هاي يک سويه آن برآمده اند؛ امري خوش يمن که دست کم متضمن دو برکت است؛ يکي آنکه ديدگاه‌هاي غربي درباره اسلام را به چالش مي کشد و از اين منظر، ضعف‌ها و کژبيني‌هاي آن را آشکار مي کند؛ ديگر آنکه خود محققان جهان اسلام را با ابعاد اين دين مبين و روش‌هاي تازه در تحليل و تأمل در جنبه‌هاي مختلف آن آشنا مي سازد و باعث بارورتر شدن تحقيقات و پژوهش‌هاي ايشان مي شود. کتاب بررسي و نقد مداخل قرآن، حديث، رجال و تفسير در دايرةالمعارف اسلام گامي است در اين جهت.
نويسنده در اين کتاب، چهار مدخل مهم از دانشنامه اسلام را به نقد کشيده است. اين چهار مدخل عبارتند از: قرآن، حديث، رجال و تفسير. در دانشنامه اسلام، مدخل قرآن را آلفورد ولچ و جيمز پيرسن نوشته اند و مدخل تفسير به قلم آندرو ريپين است. مدخل حديث توسط جيمز رابسن و مدخل رجال نيز توسط خوتير ينبل تهيه شده است. مدخل قرآن در ميان اين چهار، مهمترين است و بيش از بقيه بدان پرداخته شده و به همين جهت نقد آن نيز مفصل تر از ساير مداخل است.
بررسي و نقد مداخل قرآن، حديث، رجال و تفسير در دايرةالمعارف اسلام به عنوان نقدي مؤثر و مستدل نسبت به برداشت ها، ديدگاه‌ها و روش‌هاي علمي غربي در بررسي اسلام و عناصر آن، کتابي است بسيار خواندني و دربردارنده نکات بسيار درباره مباحث پُردامنه دين اسلام. مباحثي که هميشه مي توان آنها را از جهات مختلف بررسي کرد و اطلاعات ارزشمندي از دل آنها به دست آورد که بر عمق و گستره دانش ديني مسلمانان و حتّي غيرمسلمانان مي افزايد و پژوهشگران منصف غربي را هم به سمت برداشت‌هاي دقيق تر و صحيح تر هدايت مي کند. اين کتاب را معاونت فرهنگي مجمع جهاني تقريب مذاهب اسلامي منتشر کرده و در مقدمه معرفي آن، کلياتي از سابقه بحث در اختيار خواننده قرار مي گيرد که در پيگيري مباحث مندرج در آن، راهگشاست.
